صفحه اصلی

عملیات پاکسازی مین ها در کانال خورموسی

نقش ناخدا افضلی و فرماندهی او در جریان مرحله اول جنگ و برتری ایران در خلیج فارس انکار ناپذیر است. یکی از این خاطرات نقش و فرماندهی او در عملیات مربوط به کانال خورموسی در شمال خلیج فارس است.
زمانی که خرمشهر سقوط کرده بود و آبادان در محاصره عراق بود، ارتش متجاوز صدام برای تثبیت حضور اشغالگرانه خود در خوزستان اقدام به مین گذاری در کانال خورموسی کرد و راه ارتباطی بندر شاهپور را بدین وسیله مسدود کرد. این اقدام علاوه بر جنبه‌های نظامی از لحاظ تجاری و کشتی رانی برای ایران در آن دوره فوق‌العاده منفی بود. نرخ بیمه کشتی‌های تجاری با این حرکت ارتش صدام به چندین برابر رسید در آن زمان، یعنی بلافاصله پس از انقلاب، امکان مین روبی دریایی برای نیروی دریایی ایران عملاً وجود نداشت.
از لحاظ تاکتیک نظامی، مین روبی در منطقه جنگی کار بسیار خطیر و خطرناکی است. ناخدا افضلی از پای ننشست برای اولین بار در تاریخ نیروی دریایی ارتش ایران، هلی کوپترهای مین جمع کن آر-جی-دلتا که پیش از انقلاب خریداری و بدون استفاده مانده بود، به کار انداخته شد. این هلی کوپترها قبل از این حتی تمرین مین روبی نکرده بودند. ناخدا افضلی در مقام فرمانده نیرو دستور صریح و روشنی ابلاغ کرد: " تحت هر شرایطی کشتی‌های بازرگانی باید به بندر شاهپور رفت و آمد کنند. " وی گروه‌های خلبان نیروی دریایی را سازماندهی کرد و در جلسات اقناعی اهمیت بازگشایی کانال را تأکید کرد.
هلی کوپترها تجهیز شدند، در دریا سکو برپا شد. برای اولین بار هلی کوپترهای نیروی دریایی با ابزارهای ناقص خود مسیر را مین روبی کردند. ناخدا افضلی در تمام این مدت در عملیات شخصاً شرکت داشت. زمانی که مین روبی پایان گرفت، وی دستور داد تا ناوچه ها از بندر شاهپور حرکت کنند و از مسیر مذکور فیلم برداری تلویزیونی شود و در تمام جهان به نمایش درآید که کانال آزاد و بی خطر است.
ناخدا افضلی بر رغم درخواست فرماندهان نیروی دریایی که از او خواهش کردند به عنوان فرمانده نیرو و نقش مؤثر در جنگ خطر نکند و در ناوچه در حین عبور سوار نشود. تصمیم گرفت که بر عرشه نخستین ناوچه که از مسیر می‌گذرد شخصاً حضور و فرماندهی داشته باشد. او خطاب به همقطارانش گفت: " من باید جلو باشم و اگر قرار است کسی کشته شود، این باید من باشم. " آن وقت ناخدا افضلی سوار اولین ناوچه شد، از کانال شمال خلیج فارس رفت و برگشت و سپس پشت سر او کشتی‌ها و یدک کش ها به حرکت در آمدند. و بدین سان عملیات پاک سازی مین ها در کانال خورموسی و برتری نظامی در خلیج فارس به سود ایران تحکیم شد. اهمیت این مین روبی از آن رو برجسته می‌شود که بدانیم هنگام محاصره آبادان و سقوط خرمشهر تقریباً تمام راه‌های زمینی و تدارکات از آب به روی ایران بسته شده بود. یگانه راه ارتباطی که جنبه حیاتی داشت و در جنگ نقش عمده ایفا می کرد، راه ارتباطی کانال خورموسی بود که از طریق بندر شاهپور و کانال بهمنشیر به آبادان منتهی می شد. عراق برای شکستن محاصره آبادان کانال خورموسی را مین گذاری کرده بود. مین روبی این کانال و حفظ این راه ارتباطی نقش اساسی در درهم کوبیدن ارتش مزدور صدام و بازپس گیری خرمشهر و نجات آبادان داشت.